Pani w okienku i lewy kierunkowskaz, czyli co robić, gdy wszystko się sypie

Od dawna myślałam, by opowiedzieć Wam o pewnej historii, która mi się przydarzyła i która, jak mi się zdaje, ma związek z treningiem zwierząt – zarówno koni, jak i psów. Nosiłam się z tym zamiarem od paru miesięcy, a wczoraj zdarzyła mi się bardzo podobna sytuacja po raz drugi, i stwierdziłam, że czas się tym podzielić. Bo może ja jestem jakimś dziwolągiem? A Wy macie normalnie? I Wam się to nie zdarza?

A więc do rzeczy. Parę miesięcy temu, w zimie, odkryłam, że nie działa w moim samochodzie lewy kierunkowskaz. Nie od razu to do mnie dotarło, szczerze mówiąc. Kiedy zaś doszło do sytuacji prawie awaryjnej – bo chciałam skręcić w lewo, więc zaczęłam powolutku hamować, a samochód za mną nagle zaczął mnie wyprzedzać (podczas gdy ja właśnie skręcałam w lewo, w naszą uliczkę), stwierdziłam, że coś jest nie tak… Cudem nie doszło do wypadku, a ja zostałam strąbiona przez kierowcę jadącego za mną samochodu, co dało mi do myślenia. Dojechałam do domu i sprawdziłam, czy przypadkiem nie mam zepsutego kierunkowskazu. I – bingo! Nie działał! Zrozumiałam wkurzenie kierowcy. I nie miałam do niego żalu. Słusznie mnie ochrzanił. Umówiłam się do mechanika na popołudnie, a w międzyczasie musiałam jeszcze gdzieś pojechać. No więc – jechałam ze świadomością, że nie działa mi lewy kierunkowskaz i ludzie, poruszający się za mną nie będą wiedzieli, co ja właściwie planuje wykonać na tej drodze. Z duszą na ramieniu dojechałam do pewnego, dobrze mi znanego skrzyżowania, na którym znów musiałam skręcić w lewo. Bez kierunkowskazu. I wiecie co? Świadomość usterki mojego pojazdu tak wytrąciła mnie z równowagi, że kompletnie nie wiedziałam, jak mam się zachować na światłach przed skrętem w lewo. Pogubiłam się kompletnie i w końcu cudem bezkolizyjnie przejechałam na czerwonym. Prawie się przeżegnałam, gdy zaparkowałam pod sklepem… Pomyślałam sobie – „Co się ze mną dzieje? Dlaczego zachowałam się jak debil? Jadąc na czerwonym? Prawie że pod prąd?”

Drogę powrotną, już do mechanika obrałam tak, by skręcać wyłącznie w prawo. Zrobiłam co prawda trochę dodatkowych kilometrów, ale byłam spokojna.

Z kolei wczoraj udałam się na pocztę, by wysłać kolejną książkę. Panie, pracujące na poczcie, dobrze już mnie znają i zazwyczaj są przemiłe. Czasem – zmęczone, i wtedy mniej rozmowne, ale zawsze ogromnie pomocne i uprzejme. Znam każdą z nich z widzenia i – szczerze mówiąc, gdy jakimś cudem mam dwa wolne okienka – sama nie wiem, do której pójść. Bo każdą tak samo lubię. Gdy weszłam na pocztę wczoraj, zobaczyłam nową twarz. Otwarte było jedno okienko i siedziała przy nim nowa osoba. Nie należę do osób wyjątkowo nieśmiałych. Zazwyczaj normalnie zachowuje się w takich okolicznościach. Potrafię kupić bułki bez wcześniejszego nawiązania bliskiej znajomości z ekspedientką. Ale wczoraj tak mnie ta nowa osoba na poczcie zaskoczyła, że podczas najprostszej czynności, jaką jest wysłanie zwykłego listu poleconego, kilka razy palnęłam głupotę. Opuściłam pocztę nieco zmieszana i sama z siebie się śmiałam, że taki ze mnie dzikus.

Poczułam jednak wyraźnie, że powtórzyła się sytuacja z kierunkowskazem. Za każdym razem w dobrze mi znanych sytuacjach pojawiał się mikro stresor (umówmy się, nie działo się nic nadzwyczajnego) – i nagle pogubiłam się w najprostszych czynnościach. Takich, które zazwyczaj wykonuję prawie odruchowo, bez większego zastanowienia.

Od razu pomyślałam o naszych sytuacjach treningowych. O tym, jak w pracy z końmi czy z psami, nagle okazuje się, że nasz zwierz nie potrafi zrobić najprostszej rzeczy. Wyobraźcie sobie, ile zmiennych dostrzega nasz koń czy pies w otoczeniu! Zwłaszcza jeśli codzienna rutyna zostaje w jakikolwiek, najdrobniejszy sposób zaburzona! Dlatego nie warto stawiać na niezmienność w sytuacjach treningowych. Wiemy, kiedy nasze zwierzę czuje się najbardziej komfortowo. I wówczas można wprowadzać nowe elementy w treningu. Zmieniajmy jednak otoczenie, przerywajmy rutynowe sytuacje drobnymi zakłóceniami, ale  – z głową! I nie oczekujmy wówczas, by nasz uczeń w mig opanował jakieś nowe umiejętności. Najlepiej zastosować zasadę – zmienione otoczenie, zaburzona rutyna – szlifujemy znane rzeczy.

Bowiem w sytuacji, gdy zaczyna działać stresor i zaburza schemat zachowań naszego konia, im bardziej naciskamy, tym bardziej zwierz się gubi. Im bardziej się denerwujemy, tym bardziej chce nam „uciec” – czasem tylko mentalnie, a czasem wręcz fizycznie. Przełożyłam te moje historie na nasze kopytne i czworonożne stworzenia. Myślę, że działanie stresorów u nas i u zwierząt jest bardzo podobne. Zastanawiam się, co pomogłoby mi w moich dwóch sytuacjach? Myślę, że spokój drugiej osoby obok mnie i rozłożenie wszystkiego na czynniki pierwsze. Gdyby ktoś, widząc moją panikę na światłach przed skrętem w lewo, powiedział: „Zatrzymaj się i poczekaj na zielone. Inni kierowcy domyślą się, że chcesz skręcić w lewo”. Nie przejechałabym jak głupek na oślep na czerwonym…

Jak więc możemy pomóc zagubionemu zwierzakowi? Zachowując spokój i proponując mu zrobienie kilku najprostszych rzeczy – wspierając i podpowiadając, gdy się gubi. Pozwolić wykonać coś dobrze i dać chwilę, by emocje opadły. A potem poprosić o kolejną prostą rzecz. I stopniowo, wspierając naszego zagubionego zwierza, opuścić tę spiralę paniki, podszytą malutkim, niby nic nie znaczącym stresorem, który tak potrafi namieszać…