CO MA PIERNIK DO WIATRAKA, CZYLI DLACZEGO MUSIAŁAM TRAFIĆ NA SPARTKA?

Temat tego wpisu narodził się w mojej głowie dziś rano, kiedy przeczytałam na „jednym z portali społecznościowych” opinię Czytelnika – Pana Adama – o Spartkowych opowieściach… Opinię bardzo nam przychylną, co zawsze autora cieszy, i jednocześnie stawiającą pytanie: co nam daje los, gdy podsuwa nie takiego konia, jakiego chcemy, a takiego jakiego potrzebujemy. Myśl tę, usłyszaną niegdyś od naszej trenerki Kasi Ściborowskiej, przemyciłam gdzieś w moich Spartkowych opowieściach i, jak widać, utkwiła ona głęboko w sercu Czytelników, bowiem niejedna osoba wspominała mi już o niej w rozmowach czy dyskusjach o książce. Opowiem więc o tym, co mi dał los, stawiając na mojej drodze właśnie Spartana. Sądzę bowiem, że ktoś, kto rozdaje karty – nazwijmy to w ten sposób – długo przebierał w możliwościach podsunięcia mi tego czy innego rumaka. Jeśli brać pod uwagę ilość ofert sprzedaży koni, jakie przeglądałam na przestrzeni kilku lat, odkąd pomysł o zakupie konia zaczął chodzić mi po głowie, to były ich tysiące. I z pewnością większość z nich dałaby mi ogrom satysfakcji z wspólnej pracy, pomogłaby zgłębić tajniki sztuki jeździeckiej, być może – nauczyć się znacznie więcej pod względem technicznym, niż umiem w tej chwili. Nie dałaby mi jednak tego najważniejszego, co przyszykował dla mnie los w postaci mojego uroczego hucuła. Ale po kolei. By wyjaśnić, jak bardzo rozsądnie i zarazem sprytnie ktoś pokierował naszymi losami, muszę sięgnąć lat głębokiego dzieciństwa. Rzecz jasna, mojego, bo lat dzieciństwa Spartana niegdyś sięgnęłam i okazało się, że nie było ono „sielskie anielskie”. Moje pewnie też nie, za to było ciekawe.

Odkąd skończyłam lat bodajże dwanaście, może trzynaście, zaczęłam marzyć o możliwości podjęcia pracy zarobkowej. Jak już pisałam w książce, radziecka szkoła podstawowa stwarzała takie możliwości, wysyłając nas raz w tygodniu na praktyki zawodowe, podczas których mogliśmy zgłębić tajniki zawodu cukiernika, księgarza, krawcowej, maszynistki – czego dusza zapragnie. Przyuczenie do zawodu przewidziano jednak od ósmej klasy, musiałam więc jeszcze ze dwa lata poczekać. A czekanie nie było moją mocną stroną. I mimo że kodeks pracy zabraniał zatrudnienia dzieci poniżej czternastego roku życia, pamiętam, jak ubłagałyśmy dyrektorkę dużego sklepu spożywczego, noszącego dumną nazwę „generalski” i mieszczącego się na roku Newskiego i Małej Morskiej, by przyjęła nas wraz z koleżanką do pracy, na pół etatu. Czyli każdej po pół. Oczywiście, naszym głównym zadaniem była „konserwacja powierzchni płaskich”. Sklep był, jak na tamte czasy, duży – jakieś 400-500 metrów kwadratowych pięknych podłóg z szaro-białego marmuru. To było nasze pole działania. Codziennie wieczorem, tuż po zamknięciu sklepu dla kupujących, udawałyśmy się do Generalskiego i dwie-trzy godziny ślizgałyśmy się na mokrych szmatach po pięknych marmurowych posadzkach. Gdy, jak nam się wydawało, podłogi lśniły czystością, zmęczone i zadowolone wychodziłyśmy na puste szerokie ulice miasta i szłyśmy na spacer, snując plany na przyszłość. Najczęściej – najbliższą, czyli na „tuż po wypłacie”…

Nasza przygoda z marmurową posadzką skończyła się wraz z nadejściem wakacji i naszym wyjazdem na działki letniskowe. Następną moją aktywnością zawodową była produkcja kombinezonów dziecięcych w ramach szkolnych praktyk zawodowych. Po drodze opanowałam tajniki pracy maszynistki, ucząc się „ślepego” stukania w klawiaturę prehistorycznej maszyny do pisania. Tej umiejętności zawdzięczam moją krótką, acz błyskotliwą karierę w Przedsiębiorstwie zbrojeniowym, a mianowicie – w dziale technicznym, gdzie radzieccy inżynierowie opracowywali, między innymi, czarne skrzynki do samolotów. Moim zadaniem było przeniesienie na papier całego opisu technicznego powstających urządzeń i wykonanie tego bez pomyłek, błędów ortograficznych czy literówek. Ciężar odpowiedzialności sprawił, że nauczyłam się pisać szybko, a jeszcze szybciej potrafiłam za pomocą korektora naprawiać ewentualne błędy w maszynopisie. Radziecki przemysł zbrojeniowy na początku lat dziewięćdziesiątych chylił się jednak ku upadkowi i wkrótce dział techniczny, wraz z całym zakładem, został zamknięty, a ja rozpoczęłam karierę w branży księgarskiej. Były to czasy pierwszych, dopiero raczkujących drobnych przedsiębiorców, i w takiej właśnie początkującej jednoosobowej firmie-księgarni znalazłam swoje kolejne zatrudnienie. Mini-księgarenka obwoźna specjalizowała się w literaturze ekonomicznej, co – jak na tamte czasy – było przedsięwzięciem iście pionierskim. Moje zadanie w firmie polegało na tym, by rano udać się do siedziby, czyli do mieszkania przedsiębiorcy, odebrać składany stoliczek i krzesełko, książki do sprzedaży i udać się do punktu sprzedaży, czyli przed jeden z pierwszych w moim mieście banków prywatnych. Po kilku tygodniach stoiskowaniu przed wejściem do banku, w deszczu i na wietrze, dyrektorowie banku zaprosili mnie do środka – wszak literatura, jaką im codziennie dowoziłam, była jak najbardziej związana z ich profilem działalności. Ponieważ sprawy finansowe, Vatowskie i inne interesowały mnie w stopniu zerowym, właśnie wtedy, siedząc za ladą księgarską na rozkładanym krzesełku, uczyłam się języka polskiego. Do dyspozycji miałam podręczniki z historii sztuki, więc słownictwo z tego zakresu dość szybko miałam opanowane. Po kilku miesiącach pracy w banku (o, tak to nazwijmy!) miałam dość targania ciężkich siat z książkami codziennie rano, więc pomyślałam o zmianie branży. Wówczas raczkująca firma Aquafor, której filtry do wody kilkanaście lat później znalazły się także na polskich półkach sklepowych, poszukiwała osoby do reklamowania ich nowatorskich filtrów w petersburskich aptekach. Rzecz jasna, niedługo się zastanawiałam nad przyjęciem posady pierwszego w firmie specjalisty do spraw marketingu. W tak zwanym realu do moich głównych obowiązków należał bezpośredni kontakt z klientem – w tym przypadku z klientem apteki homeopatycznej, w której urządziłam sobie mini stanowisko reklamowe. Zachęcałam klientów apteki do skosztowania pyszniutkiej chłodziutkiej wody, świeżo przefiltrowanej za pomocą naszych cudownych filtrów. W ramach pokazów niezwykłych właściwości filtrów Aquafor do środka wlewałam jakąś przedziwną niebieską ciecz, która po przefiltrowaniu zamieniała się w ciecz przezroczystą, i takim oto trunkiem o nieznanych mi bliżej właściwościach częstowałam spragnionych klientów apteki homeopatycznej. Jako że nie byłam orłem z chemii, to na bardziej szczegółowe pytania osób zainteresowanych odpowiadałam wymijająco. Nie wiem, czy regularne spożywanie mojej wody przysporzyło większej ilości klientów apteki homeopatycznej, z pewnością jednak filtry Aquafor zaczęły się jako tako sprzedawać. W aptece niewiele miałam czasu na lekturę polskich podręczników, co nie przeszkodziło mi jednak zdać egzaminy wstępne na polską uczelnię wyższą i pod koniec września 1994 roku wyruszyć na zachód, na studia. O tym, jak wyglądała moja przeprowadzka do Polski i pierwsze dni nastolatków w obcym kraju, pisałam już wcześniej w https://spartanskie-wychowanie.pl/pierwszy-flash-mob-czyli-forrest-gump-a-la-russe/

Przez pierwszy rok w Lublinie nauka, ale także rozrywki kulturalne, podróże i imprezowanie pochłonęły mną całkowicie. Jednakże po powrocie na wakacje do Petersburga, znów nie mogłam usiedzieć w miejscu. Dosłownie w drugim tygodniu pobytu w domu znalazłam pracę. Tym razem – w sklepie monopolowym nieopodal naszego domu, w samym centrum miasta, na nocnej zmianie. Pracowałam wraz z moimi koleżankami z klasy, każda miała pod opieką swoje stoisko z artykułami spożywczymi. Moim było stoisko a alkoholami i słodyczami. Nie mogłam lepiej trafić. Zwłaszcza z tym pierwszym. Koleżanki z działu mięsnego, z nabiału czy piekarni nudziły się przez całą noc jak mopsy, i dopiero nad ranem jakieś zbłąkane duszyczki zaglądały do nich, by kupić bułkę czy kefir, by ukoić głód po całonocnym zwiedzaniu Petersburga. Ja zaś przez całą noc nie zmrużyłam oka. Lato – to czas, kiedy Petersburg jest opanowany przez turystów, a lokalizacja sklepu nieopodal Newskiego, Pałacu Zimowego i Newy sprawiała, że klienci walili do nas drzwiami i oknami. Dużo też było turystów z Polski. Jakież było ich zaskoczenie, gdy dziewczyna zza lady bez problemy porozumiewała się w ich języku ojczystym, a z kolejną osobą w kolejce dość poprawnie rozmawiała po angielsku. Lubiłam ich zaskakiwać, mówiąc, że w naszych sklepach spożywczych to norma. O tym, czy tak jest naprawdę, myślę, że mieli okazję się przekonać podczas kolejnych zakupów. Ale cóż to miało za znaczenie. Dobrze się bawiłam. A zatem od ósmej wieczór, kiedy zaczynałam swoją zmianę i aż do drugiej-trzeciej nad ranem prowadziłam miłe konwersacje za ladą, sprzedając przy okazji alkohol i bombonierki, a później, gdy fala turystów zabierała ze sobą ostatnich nocnych przybyszy, do sklepu ściągali inni kupujący. Chociaż właściwie ciężko ich nazwać kupującymi – przynosili bowiem różnego rodzaju rzeczy na wymianę. Najczęściej panowie przynosili kwiaty, rzecz jasna, kradzione spod pomnika Piotra Wielkiego, gdzie nowożeńcy przez cały dzień robili sobie zdjęcia ślubne i zostawiali piękne bukiety. Pod osłoną nocy panowie, którzy nie mieli pieniędzy na alkohol, za to potrafili poczekać, aż zwiedzający, a zarazem i policja, znikali, skradali się pod pomniki i zabierali co ładniejsze wiązanki kwiatów. Obładowani niczym sami nowożeńcy w urzędzie stanu cywilnego, choć ubrani nie tak schludnie i czysto, przychodzili do naszego sklepu i, rzecz jasna, prosto do mojego stoiska. Wręczając mi bukiet pięknych kwiatów, najczęściej zagajali przemiłą rozmowę. Z niektórymi godzinami rozmawialiśmy o poezji, a jeden z moich nocnych gości uwielbiał recytować wiersze – Jesienina (i to by nawet było bardzo na miejscu), ale też Achmatową, Cwietajewą, Pasternaka… Niekiedy wręcz zawstydzali mnie swoją znajomością rosyjskiej literatury Srebrnego Wieku. Słuchałam z zapartym tchem, bo cóż to były za interpretacje! Na koniec naszego spotkania wręczałam na ręce niedoszłych literatów to, po co zazwyczaj do nas przychodzili i szczęśliwi żegnali się do następnego poranka. Mam wrażenie, że lubili przyjść nawet  po to, by po prostu pogadać, choć, wiadomo, małpka w kieszeni znacznie poprawiała humor moim nowym znajomym. Wakacje minęły błyskawicznie i wkrótce, pod koniec września znów jechałam do Polski. Na studia. Zaczynałam swój pierwszy rok studiów polonistycznych w Poznaniu.

Pewnie się już pogubiliście – co mają moje wspomnienia z lat zamierzchłych do Spartka? Mam jednak nadzieję, że pod koniec tej przydługiej opowieści sprawa się nieco rozjaśni. A żeby Was, moi Drodzy, nie zanudzać, na na część dalszą historii zapraszam tutaj Feministki, korpo, Da Vinci i inne wariactwa, czyli znów nie o Spartku…